Lengas latinas
Las lengas latinas o romanicas son las lengas que dapasset an conegut una evolucion a partir del latin vulgar que las a diferenciat las unas de las autras. L'ensems d'aquelas lengas es sovent sonat Romània. Se pensa qu'aquela diferenciacion èra ja plan avançada a la debuta del sègle IX que apareisson las primièras atestacions escrichas de las lengas romanicas actualas. Demest las lengas mai importantas de l'edat mejan figura l'occitan que venguèt gràcias a la poesia dels trobadors la lenga d'expression artistica d'una part importanta d'Euròpa.
Expansion coloniala de las lengas latinas
[modificar]Las lengas romanicas seguiguèron lo camin d'expansion qu'aviá ja dobèrt lo latin. Dapasset qualques varietats avancèron suls territòris vesins tre lo sègle XIII en marcar una tendéncia qu'aniriá en créisser e créisser mai cada còp. Aital lo francés envasís l'esfèra occitana a partir de la batalha de Murèth (1213) e farà tombar pauc a cha pauc la lenga d'òc escricha en decadéncia. Lo catalan, copat de l'occitan s'espandís cap al sud amb l'annexion de çò que vendriá las Balearas (1228) e lo reialme de Valéncia (1248) abans de s'escampar sus la Mediterranèa (l'Alguer e Sardenha en ). L'espanhòl el fa la conquesta dels territòris del sud abans de s'aventurar en Africa (Islas Canàrias ). La dobertura de las rotas maritimas cap a America, Africa e los autres continents tre 1492 faguèt nàisser una volontat expansionista que menariá cap a las politicas colonialas