Wikijunior:Lo mond dels dinosaures
Introduccion[modificar]
Vos desiram la benvenguda al mond dels Dinosaures!
Los dinosaures èran las creaturas mai bèlas de las qu'an viscut sus nòstra planeta. Las istòrias sus aqueles animals pivelan l'imaginacion dels enfants e dels adults de totas las edats. Fa un bèl brieu que los dinosaures an desaparegut, pasmens la creativitat dels dròlles es tan granda que pòt créisser encara en ne saber mai sus las creaturas que se passejavan sus Tèrra de milions d'annadas enrè. L'importància d'aqueste prètzfach a portat nombre d'expèrts aquí dins los Wikilibres a porgir temps e talent per confegir aqueste volum.
Aqueste libre a per tòca de vos portar de coneissenças basicas sul mond dels dinosaures e d'unes dels eveniments que se debanèron en aquel temps. Demest totas las bèstias qu'an trepat la Tèrra, n'i a pas gaire qu'ajan pogut captivar nòstra imaginacion e noirir nòstra set e plaser de coneissenças coma o pòdon far los dinosaures.
| Dinosaures |
|
Tirannosaure Rex |
Un jorn fa qualques millions d'annadas[modificar]
Lo solelh brilha, fa calor, es una bèla jornada d'estiu. Sès a caminar tranquillament per un bòsc preistoric amb d'arbres magnifics e enòrmes que t'enviran sus ton pas quand sulpic ausisses un bruch de branca que se peta darrièr tu. Te demandas de qué pòt èsser, te ven la pel de galina, te reviras lentament, en esperar qu'es pas a debon aquela causa que i pensas un pèl espaurugat. E aquí, te veses plantat darrièr tu, una boca claufida de dents plan ponchudas, la d'un estegosaure, qu'es a se chapar unes arbustes plan fuelhuts. Un brave buf de reconfòrt s'escapa de ta boca e tas dents quitan de tremolar. Aviás una paur terribla, que t'imaginavas ja que podiá èsser un d'aqueles predadors ferotges amb d'uèlhs grossasses que t'agachavan per te machugar e tastar ta carn tendroneta. Segur, aquò se debanava qualques milions d'annadas abans, e doncas quicòm aital se pòt sonque realizar dins ton imaginacion. En realitat tot aquò se debanèt tant de temps abans que los èssers umans existissián pas encara; i aviá pas nimai moninas o gorillas encara!
Aqueste mond preistoric dels dinosaures es a l'encòp estranh e pivelaire. La part màger del mond que coneisses ara èra diferent, plan diferent. D'unes dinosaures èran mai grandasses que los immòbles que pòdes veire per carrièra, e qualques autres pesavan plan mai que tota ta familha entièra (amb los grands, los cosins e mai los gosses e gats...) amassa. N'i aviá tanben d'autres pichonèls que podián caber dins ta saca de viatge. Qualques dinosaures te manjarián sulpic, sens esitar, amb tos vestits e tos afars se foguèssen afamats. D'aqueste temps d'autres rosegavan o chapavan tot lo sant clame del jorn de plantas e d'arbustes. E lo solet tipe de dinosaure qu'existiguèt pas jamai èra lo dinosaure nèci!
Son tantas las causas que pòdes aprendre suls dinosaures. De qu'es un dinosaure? Dins quina mesura son diferents dels animals d'uèi? I a encara de dinosaures en vida ara? Ont vivián los dinosaures? Qué manjavan? A qué semblavan? Per quina rason an desaparegut? Cossí se fa qu'avèm d'informacions suls dinosaures? I aviá d'autres animals que vivián a la meteissa epòca que los dinosaures? Cossí fasián los dinosaures per trapar son manjar? Dormissián los dinosaures? Cossí se desplaçavan aqueles animalasses? Cossí se protegissián? Se combatián los uns contra los autres? Sabián nadar? Quina es la talha d'un dinosaure nenon? Èran verinoses aquelas bèstias? No matter how long aqueste libre, jamai non podrà nos could never cover tot çò se pòt aprendre sus cadun dels dinosaures. Se per cas aguèsses enveja de ne saber un chic mai sus aqueles animals, te pòdes trobar tot plen d'entresenhas a la bibliotèca. You can check out la seccion de referéncia in the back d'aqueste libre. E de segur tanben pòdes anar visitar de musèus d'istòria naturala.